Strandberg R., Klaassen R.H.G., Olofsson P. & Alerstam T. (2009) Daily travel schedules of adult Eurasian Hobbies Falco subbuteo – variability in flight hours and migration speed along the route. ARDEA 97 (3): 287-295

In dit artikel wordt met behulp van satelliettelemetrie nagegaan hoe Boomvalken Falco subbuteo tussen Europa en zuidelijk Afrika trekken. Door de afstand tussen opeenvolgende posities gedurende de dag (met tijdsintervallen van 1 tot 8 uur) te bepalen, is de treksnelheid gemeten. Snelheden waren boven de Sahara significant hoger dan boven Europa en tropisch Afrika. Boven de Sahara vlogen de valken van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Het aantal vlieguren dat ze dagelijks maakten, was daardoor groter dan bij roofvogels die grotendeels afhankelijk zijn van thermiek. Door de hoge vliegsnelheden en ‘lange werkdagen’ legden de valken per dag veel meer kilometers af dan zwevende roofvogels. Boven Europa en tropisch Afrika varieerde de vliegsnelheid sterk gedurende de dag. Vooral in de middag was de snelheid daar vaak laag. De lage snelheden suggereren dat de valken trekbewegingen afwisselen met voedsel zoeken (vlieg-en-foerageerstrategie). Onze voorspelling dat de valken geregeld gedurende de nacht zouden trekken, in het bijzonder boven ecologische barričres zoals woestijnen, werd niet door de gegevens ondersteund. Boven de Sahara vlogen de valken vrijwel uitsluitend gedurende de dag. In tropisch Afrika viel echter 10% van alle bewegingen gedurende (een deel van) de nacht. De valken begonnen daar vaak al voor of gedurende zonsopgang te trekken. De speciale manier waarop Boomvalken over de verschillende regio’s trekken, wordt vooral toegeschreven aan de vlieg-en-foerageerstrategie en de neiging om in de loop van de dag van thermiek gebruik te maken. De vraag waarom Boomvalken ’s nachts niet trekken als ze de Sahara oversteken, vraagt om verder onderzoek. We veronderstellen dat de trekstrategie van Boomvalken een typisch voorbeeld is van een trekvogel die trek afwisselt met voedsel zoeken. Deze strategie verschilt sterk van dat van andere dagtrekkers zoals grotere roofvogelsoorten (die sterk afhankelijk zijn van thermiek) en piepers, kwikstaarten, duiven en vinken (die vrijwel uitsluitend gedurende de ochtend vliegen).