Ardea Official journal of the Netherlands Ornithologists' Union |
Figuerola J., Senar J.C. & Pascual J. (1999) The use of a colorimeter in field studies of Blue Tit Parus caeruleus coloration. ARDEA 87 (2): 269-275 |
In ecologisch en evolutionair onderzoek naar de kleur van het verenkleed van vogels werd tot nu veel gebruik gemaakt van standaard kleurstalen. De kleur van het verenkleed van de vogel werd met het blote oog vergeleken met dergelijke stalen. Een nadeel van deze methode is dat de gebruikte kleurstalen niet altijd toereikend zijn om de kleurverschillen in het verenkleed te kunnen categoriseren. Ook kan de beoordeling van kleur tussen onderzoekers verschillen. Bovendien speelt bij gebruik in het veld de afhankelijkheid van de lichtomstandigheden ter plekke een storende rol. Een automatische kleurmeter biedt een alternatief en in de hier gepresenteerde studie wordt het gebruik van een dergelijke kleurmeter getest. Bij drie vogelsoorten (de Pimpelmees Parus caeruleus, de Koolmees P. major en de Europese Kanarie Serinus serinus) werd met een automatische kleurmeter de kleur van allerlei delen van het verenkleed gemeten. Doordat elke meting eenmaal herhaald werd (waarbij de tweede meting plaatsvond zonder dat de uitkomst van de eerste meting bekend was), kon de mate van herhaalbaarheid geschat worden. In zijn algemeenheid bleek deze groot te zijn, hoewel tussen sommige herhaalde metingen (bijvoorbeeld de kleurmetingen van de stuit van de Europese Kanarie) grote verschillen bleken te bestaan. Kleurverschillen tussen Pimpelmezen van verschillende leeftijd, verschillend geslacht en verschillende afkomst werden uitvoeriger bestudeerd. Al deze drie factoren waren van invloed. Bet bleek mogelijk om op basis van de kleurmetingen een zogeheten discriminantfunctie op te stellen, met behulp waarvan het geslacht van Pimpelmezen voorspeld kan worden. Deze methode bleek in 96% van de gevallen het juiste geslacht aan te geven. Bet type kleurmetingen dat het apparaat uitvoert, sluit beter aan bij de menselijke beleving van kleur dan bij die van vogels. Vogels kunnen bijvoorbeeld ook ultraviolet licht zien, iets wat deze kleurmeter niet meet. Desondanks bleken de uitgevoerde metingen van het verenkleed van vogels herhaalbaar te zijn en konden bovendien de gemeten verschillen tussen individuen geïnterpreteerd worden wat betreft ecologisch relevante factoren, zoals leeftijd, geslacht en herkomst. |